Week van het testament

Deze week is de Week van het Testament. Vooral bedoeld om mensen te stimuleren om (een deel van) hun nalatenschap te schenken aan goede doelen. Het is nuttig om de ‘laatste wil’ vast te leggen, maar minstens zo belangrijk om aandacht te besteden aan de ‘laatste wens’.

Laatste wil en laatste wens

Ik merk dat de ‘laatste wil’ soms de ‘laatste wens’ overschaduwt. Natuurlijk geeft het rust als zaken goed geregeld zijn. Voor de nabestaanden is het bovendien prettig om te weten wat de wil was van de zieke of overledene. Het maakt eventuele beslissingen rond een ziekbed (bij wilsonbekwaamheid), de vormgeving van de uitvaart en de afwikkeling van de nalatenschap een stuk eenvoudiger. Stil staan bij laatste wensen wordt te vaak vergeten. Wensen voor tijdens én na het leven.

Het verhaal achter het theelichtje

Ik hielp laatst een oudere dame met het op een rijtje zetten van allerlei zaken rond haar nalatenschap. De tafel lag vol met ordners en andere paperassen. Samen met haar overleden man had ze al besloten hoe hun financiële nalatenschap verdeeld zou worden. Dat was in haar testament beschreven. Veel belangrijker voor haar was het codicil dat we opstelden. Heel bewust koos ze een aantal dierbare stukken uit, die ze wilde nalaten aan bepaalde familieleden.

Al pratende werd duidelijk dat ze vooral ook de historie van de stukken wilde doorgeven. Bij elk stuk zat een verhaal, dat ik voor haar noteerde. Het theelichtje, dat nog van haar oma kwam, was bestemd voor nicht Janneke. Zelf had ze vroeger wekelijks met haar oma theegedronken bij dat lichtje. Als jongste kind in een groot gezin was er thuis niet altijd voldoende aandacht voor haar. Oma luisterde en gaf haar de tijd en aandacht die ze zo nodig had. Janneke en zij hadden ook samen heel wat potten thee leeggedronken. En ondertussen mooie gesprekken gevoerd. Die gesprekken waren voor haar een erg dierbare herinnering. Juist die herinnering wilde ze Janneke nalaten, gesymboliseerd door het theelichtje.

Laatste wensen

Ouderen en terminaal zieken hebben vaak bepaalde dingen die ze nog heel graag zouden willen. Een keer eten, alleen met de eigen kinderen. Nog een keer langs het geboortehuis rijden. Nog één keer naar zee. Mensen persoonlijk vertellen wat ze voor hen betekend hebben. Samen een fotoalbum bekijken. Vaak zijn het kleine dingen, die verband houden met de essentie van het leven. Niet iedereen is even assertief bij het aangeven van dit soort wensen of men staat er überhaupt niet bij stil. Ernaar vragen en een wens tot werkelijkheid brengen is absoluut de moeite waard. Verschillende stichtingen leggen zich toe op het realiseren van wensen. Voor kinderen is er Make-a-Wish Nederland. Voor terminaal zieken de Stichting Ambulance Wens.

Uitvaartwensen

Het is  vaak niet makkelijk om met een terminaal zieke of oudere over de uitvaart te beginnen. Toch is het de moeite waard om het thema aan de orde te stellen. Wil iemand begraven of gecremeerd worden? Zijn er bepaalde mensen die het woord moeten krijgen? Is er muziek die speciale betekenis heeft? Een zieke  vader kan blij zijn met het idee dat zijn dochter op zijn uitvaart zal zingen. En misschien nog wel blijer als zij hetzelfde lied ook bij leven voor hem zingt.

Mijn ervaring is dat het  voor nabestaanden waardevol is om in de dagen tussen overlijden en uitvaart te werken aan een passend afscheid.  Het helpt om het eerste verdriet te kanaliseren. Inzicht in de wensen van de overledene is daarbij wel een belangrijk houvast. De meeste uitvaartondernemers bieden formulieren om uitvaartwensen op vast te leggen.