Reanimeren, tenzij….

Uit onderzoek blijkt dat slechts 4 op de 100 mensen van boven de 70 een reanimatie buiten het ziekenhuis redelijk tot goed overleven. Voor mensen van boven de 80 zijn de kansen nog eens de helft. Toch is het beleid dat er altijd gereanimeerd wordt, tenzij vooraf is vastgelegd dat de patiënt dit niet wenst of de arts op voorhand of ter plaatse besluit dat reanimeren bij deze patiënt zinloos is. Argument voor dit beleid is het feit dat er geen specifieke groepen aan te wijzen zijn voor wie reanimatie op voorhand helemaal kansloos is. Gezien de kleine kans op goed overleven bij ouderen vraag ik me af: is degene die een oudere reanimeert nu een redder of eigenlijk een beul?

Ouderen hebben kleine kans te overleven

De kans op goed overleven is voor ouderen toch wel erg klein. Wie de reanimatie in eerste instantie overleeft, brengt na de reanimatie een zware tijd door in het ziekenhuis. Om vervolgens alsnog te overlijden. Bijna alle overlevenden houden neurologische schade over. De helft van hen raakt ernstig gehandicapt. In de onlangs uitgebrachte richtlijn wordt artsen aanbevolen vroegtijdig met de kwetsbare oudere in gesprek te gaan over de wenselijkheid van reanimeren. In de praktijk gebeurt dit nog veel te weinig. De bal ligt dus eigenlijk bij de patiënt. Een realistische 70-plusser zal zich moeten wapenen tegen goed bedoelende redders. En neemt zelf het initiatief om in gesprek te gaan met zijn huisarts en zijn wensen vast te leggen.

Publiek overschat de kans op overleven

Een kleine peiling leerde mij dat willekeurige leken de kans op goed overleven na een reanimatie voor ouderen tussen de 40 en 60 % schatten. Er is de afgelopen jaren dan ook veel campagne gevoerd om bij een hartstilstand snel te handelen en op talloze plaatsen zijn AED’s geïnstalleerd. Ongetwijfeld hebben deze acties de veel te positieve beeldvorming beïnvloed. Daarom zou een stevige campagne op zijn plaats zijn, waarin de kansen en risico’s voor ouderen uitgelegd worden. En waarin zij worden aangespoord zelf het gesprek met hun arts aan te gaan en hun afweging te maken.

Communiceren voorkomt ongewenste reanimatie

Een hartstilstand vraagt om directe actie. Er is geen tijd om dossiers te zoeken. Met een beetje pech is de niet-reanimeren penning naar achteren gegleden en ziet niemand deze. Direct betrokkenen moeten heel goed op de hoogte zijn van de wensen én de tegenwoordigheid van geest hebben in te grijpen als een niet-gewenste reanimatie plaats vindt. En hulpverleners zouden moeten leren om even stil te staan bij waar ze mee bezig zijn. Zodra de reanimatie gestart is, kan prima gevraagd worden om nadere informatie. En dan zal vaker de medische zinloosheid of de wens van de patiënt duidelijk worden, zodat alsnog van verder handelen kan worden afgezien. Hulpverleners willen immers mensen redden en niet hun beul zijn.

Meer informatie

Richtlijn voor artsen: ‘Anticiperende besluitvorming over reanimatie bij kwetsbare ouderen’

Informatie voor patiënten op www.thuisarts.nl