Afscheid nemen op eigen wijze

Laatst waren we in gesprek met de zoon van een dame, die twee dagen eerder overleden was. Hij vertelde hoe anders de voorbereidingen op haar uitvaart waren, dan wat hij enkele jaren geleden had meegemaakt bij zijn vader. “Toen hadden we niks te kiezen”, vertelde hij. “Het was keurig hoor, maar de uitvaartleider bepaalde hoe alles ging. We mochten nog net kiezen welke kist we wilden, maar dat was het dan ook wel. Wij dachten dat het zo hoorde. Nu zien we wat er allemaal mogelijk is. Dat voelt zo fijn. Nu kan ik afscheid van mijn moeder nemen op een manier die bij haar past. Ik wist niet dat dat kon.”

Onze rol als uitvaartbegeleider

Onze rol kan ik kort omschrijven. Wij begeleiden de familie van het moment van overlijden tot en met de uitvaart, zodat ze op eigen wijze afscheid kunnen nemen van hun dierbare. Vaak zijn we ook al voor overlijden betrokken en nog een periode na de uitvaart. Als uitvaartbegeleider zijn we een betrokken buitenstaander. Afhankelijk van wat nodig is zijn we afwisselend adviseur, organisator, klankbord, regisseur, coach, mediator, rots in de branding of voorganger. Uiteraard regelen we ook de logistieke zaken. In de kern gaat het erom dat we oprechte aandacht geven, de tijd nemen en goed samenwerken met zowel de familie als de professionele partners die bij de uitvaart betrokken zijn. We zijn de spin in het web.

De klassieke uitvaartleider past niet in deze tijd

Traditioneel was elke uitvaart min of meer hetzelfde. Een avondwake of condoleance-avond, de dag erna een veelal kerkelijke afscheidsplechtigheid, daarna begraven of cremeren van de overledene en aansluitend een condoleance met koffie en cake. De rol van de uitvaartleider bestond uit een aantal vaste taken. Hij (vrouwen vond je nog weinig in dit vak) droeg zorg voor de overledene en regelde de logistieke zaken volgens een vast stramien. De emotionele en spirituele begeleiding was in handen van de pastoor of de dominee.

Deze tijd vraagt om een uitvaartbegeleider

Door de ontkerkelijking en het tekort aan geestelijken, is de uitvaartbegeleider vaak de enige die de familie ondersteunt in de dagen na het overlijden. Dat vraagt de nodige empathie, tact, diepgang en communicatieve vaardigheden. Mensen willen het afscheid een persoonlijke invulling geven en zelf ook een bijdrage leveren. En inmiddels zijn de mogelijkheden eindeloos. Het voorbereiden van een uitvaart is maatwerk geworden. Een goede uitvaartbegeleider is daarom ook nog eens creatief, flexibel, goed geïnformeerd, punctueel en – waar nodig- daadkrachtig.

In een kring rond de baar met de overledene

Uiteraard zorgt de uitvaartbegeleider ook voor de overledene en zorgt zij dat alles organisatorisch vlekkeloos verloopt. De grootste meerwaarde zit echter in de manier waarop de familie begeleid wordt. Het komt erop aan dat zij ondersteund worden in de eerste dagen van rouw, dat iedereen de ruimte krijgt en dat er tactisch gemanoeuvreerd wordt als de verhoudingen moeilijk liggen.  Zo wordt de familie geholpen om een afscheid op eigen wijze in te vullen.