Kleine uitvaart, grote zeggingskracht

Een vrouw van 95 die sterft

Na jaren van afnemend bewustzijn, een wereld die steeds kleiner werd. Haar dochters zijn dankbaar dat ze zo rustig heeft mogen sterven, opgelucht dat het levenseinde nu echt gekomen is. En blij en bedroefd vanwege dit heengaan en vanwege alle bijzondere herinneringen aan het leven van hun moeder, hun eigen leven, het gezinsleven. Afscheid op eigen wijze. In een 24-uursopbaarkamer op een opbaarplank gewikkeld in een wade. Bloemen uit de tuin rondom haar. Muziek die ze zo graag hoorde vult de ruimte.
Enkele dagen later een samenkomst met nog geen twintig mensen. De kleinzoon speelt gitaar. Een dochter zingt, de andere dochter draagt haiku’s voor die haar moeder in haar poëziealbum schreef, zo’n 50 jaar geleden. Vioolspel.

Een man van 55 die heengaat

Na een ziekbed van een paar maanden is zijn leven ten einde. Een diepbedroefde vrouw, diepbedroefde dochters en een zoon. Ze komen bij elkaar in de familiekamer van het crematorium. Met partners erbij acht personen. Op hun verzoek maak ik een foto. Dan laat ik ze achter. Ze zijn met elkaar en wat ze in dat half uur doen weet ik niet. Maar de nabijheid met hun overleden man/vader/schoonvader is te voelen evenals de liefde die ze voelen met elkaar. Over enkele weken zullen ze nog een herdenking hebben in groter verband.

Een oude vader overlijdt

Met de zoon, het enige kind, bereid ik de uitvaart voor. Een bijeenkomst vindt plaats in de woonkamer van de vader. Daar lijkt sinds de jaren ’50 niks veranderd te zijn. Zo’n tien mensen. De dominee houdt een dienst. Muziek wordt afgespeeld op een draagbare cd-speler die voor de gelegenheid is meegenomen. Een oude tante serveert haar zelfgesmeerde broodjes en we zorgen met elkaar voor koffie. Een kist bekleed met dezelfde soort satijn waarmee ook de kist van de decennia geleden overleden moeder bekleed was. Met dit kleine groepje mensen gaan we naar de begraafplaats. De kist wordt vervoerd in de bus van de zoon. Na gebed daalt de kist in het graf waarin ook de echtgenote rust.

Klein en zo groots in de wijze waar leven en sterven worden geraakt